Vrij in het Nederlands Openluchtmuseum
Even terug naar de jaren '60
Op 1 april 2007 opent het Openluchtmuseum weer álle deuren voor het publiek. Dit jaar wordt het thema 'Vrije Tijd' uitgelicht in en rond de historische gebouwen in het museumpark. Vandaag de dag hebben we meer vrije tijd dan ooit en veel mensen gaan meerdere keren per jaar met vakantie. Toch zijn we druk-druk-druk, altijd bereikbaar en houden we zelfs voor onze kinderen agenda's bij… Hoog tijd om een dagje terug te gaan in de tijd. Leg de afstandsbediening weg, laat de mobiele telefoon thuis en kom vrijuit genieten van uw herinneringen in het Openluchtmuseum.
Vrije zaterdag; vanaf 1961
Halverwege de vorige eeuw kregen we steeds meer vrije tijd. In 1961 werd de zaterdag een verplichte vrije dag en in 1966 kreeg eindelijk iedere Nederlander recht op vakantie met behoud van loon. De wederopbouw na de oorlog wierp zijn vruchten af, de lonen stegen snel en het bezit van een auto werd voor steeds meer mensen haalbaar. 'Toeren' werd een populair weekendvermaak en het fenomeen 'Bermtoerisme' haalde alle kranten.
Een heel verschil met de jaren daarvoor, toen 'luieren' eigenlijk niet mocht en ook de schaarse vrije tijd nuttig moest worden besteed met activiteiten die werden goedgekeurd door staat, kerk of andere maatschappelijke organisaties. In het Openluchtmuseum zetten evenementen en verrassende presentaties in een selectie van historische huizen en boerderijen de museumbezoeker aan het denken over de veranderde besteding van onze vrije tijd: begin 20e eeuw, in de sixties en vandaag.
Punteren, dansen en bermtoerisme
In Giethoorn werden de beroemde punters in de 19e eeuw vooral gebruikt voor vervoer van koeien, en andere goederen. Al rond 1900 ontdekten rijke burgers de schoonheid van het dorp en zij gaven het dorp de romantische bijnaam het Venetië van het Noorden'. Rond 1960 was er in Giethoorn al sprake van massatoerisme. In sommige sloten passeerden wel 150 boten per uur. Bert Haanstra dreef met zijn film Fanfare zelfs de spot met dit fenomeen, waardoor de toeloop nog eens extra werd gestimuleerd.
In het dorpscafé uit Budel zien we hoe de locale jeugd het traditionele beugelen en boogschieten verruilde voor dansavondjes met muziek van jukebox en beatorkest. In de berm staat een Dafje met tuinstoelen en een picknickmand. Museumbezoekers voelen zich weer even echte bermtoeristen en zo is er nog veel meer te zien en te beleven.
Evenement: 'Met de closetrol onder de arm'
Nostalgisch kampeerweekend in het museum
In het weekend van 28 en 29 april herleeft in het Nederlands Openluchtmuseum in Arnhem de sfeer van de camping in de jaren '60. Nederlanders trekken erop uit met de caravan. Knus aan de sherry in je 'Mostard Yvonne', lekker naar het water met je 'Wa-Wa' of zomaar wat scharrelen rond je 'Kip Kuiken'. Anderen kamperen in de tent. Samen zingen rond het kampvuur, met z'n allen naar de bingo en…met de closetrol onder de arm naar het koude washok.
Het Nederlands Openluchtmuseum voegt hiermee een uniek evenement toe aan het jaarthema "VRIJ als vroeger". In het museumpark wordt breed aandacht besteed aan het fenomeen vrije tijd en hoe wij dat in Nederland de afgelopen eeuw hebben beleefd. Sinds de opening van het jaarthema op 1 april bezochten al ruim dertigduizend mensen - van jong tot oud - het museum.
Vrije tijd groeit sinds jaren '60
Halverwege de vorige eeuw kregen we steeds meer vrije tijd. In 1961 werd de zaterdag een verplichte vrije dag en in 1966 kreeg eindelijk iedere Nederlander recht op vakantie met behoud van loon. De schaarse vakantie brachten we door op de camping in eigen land, of zoals cabaretier Fons Janssen het zo mooi omschreef: "het hele jaar kromliggen om 2 weken krom te liggen".
In het weekend van 28 en 29 april staat de grote weide in het Openluchtmuseum vol met authentieke caravans en tenten uit de jaren '60. Bezoekers gaan terug in de tijd naar een kampeerterrein zo'n halve eeuw geleden. Gestimuleerd door de geur van luchtbedden en petroleumstellen, gitaarmuziek bij het kampvuur en spelletjes als jeu de boule, croquet en badminton, komen kleurrijke herinneringen boven aan die onvergetelijke vakanties op de camping… weer of geen weer.
Ochtendgymnastiek en bermtoerisme
Het hele weekend zijn er leuke activiteiten voor kinderen én volwassenen. De dag begint (zaterdag en zondag) om 10.30 uur met ochtendgymnastiek, straatartiesten worstelen met de stokken van hun bungalowtent en natuurlijk ontbreekt de bingo niet.
Familietrio De Tivolies presenteert 'De Tivolies gaan Picknicken' over authentiek bermtoerisme in de jaren '50. Met een volle picknickmand, kleed en klapstoeltjes trekken zij erop uit in hun Peugeot…Bestemming? De vrije natuur! Met een beker oploskoffie in de hand beleven zij diverse muzikale avonturen aan de rijksweg Ede-Arnhem.
Zomeravond in de Kruidentuin
Rondleidingen langs Barbarakruid, Brave Hendrik en Zomerbinkel
De kruidentuin in het Nederlands Openluchtmuseum werd in 1927 aangelegd als Oud-vaderlandse Cruijdthoff en bestaat dit jaar dus 80 jaar! Van 26 juni t/m 7 augustus worden weer de populaire (dinsdag)avondrondleidingen gehouden door kruidentuin, kwekerij en langs oude cultuurgewassen in de overige delen van het museumpark. De rondleidingen bieden tevens een unieke mogelijkheid om te genieten van de avondzon die de prachtige historische gebouwen verlicht en de geur van de rijk bloeiende planten.
De tuin werd op 22 juli 1927 geopend door Minister Kan (de vader van Wim Kan) van binnenlandse zaken en landbouw. De hortulanus van de Amsterdamse hortus, A.J. van Laren, bekend van de Verkade albums, tekende voor het ontwerp naar het voorbeeld van apothekerstuinen die in de 17e eeuw bij onze grote steden voorkwamen.
Keuken- en andere kruiden
Het Openluchtmuseum belicht dit jaar het thema 'eten en drinken door de jaren heen'. In de keukenkruidentuin staan 'toekruiden' en oude groentegewassen. Onwetend van het bestaan van vitaminen wist men wel wat te eten om ziekten als scheurbuik te genezen. Favoriet waren tuinzuring, Barbarakruid, Galega en natuurlijk het lepelblad; het kleine plantje dat het leven redde van Willem Barentz en de overwinteraars op Nova Zembla.
Naast de keukenkruidentuin bezoeken we de geneeskruidentuin, verfplantentuin, legendeplantentuin en de beroemde kloostertuin van Walafried Strabo. De abt van het klooster in het Zuid Duitse Reichenau beschreef in het jaar 840 met liefde en enthousiasme zijn werk én de kruiden in zijn tuin in het gedicht 'Hortulus'. De kloostertuin in het museum is een getrouwe kopie van deze oudst omschreven tuin van West-Europa.
Kwekerij
In de kwekerij groeien prachtige boerentuinplanten die ook de tuinen van de authentieke gebouwen op het museum opsieren. U ziet er Azalea's, Phloxen en de uiterst zeldzame Roggelelie, maar ook veel oude fruitrassen. Zeer de moeite waard is ook de unieke vormsnoei-afdeling waar Taxus- en Buxusstruiken in de meest fraaie vormen geknipt zijn.
Oude cultuurgewassen
In het Openluchtmuseum worden oude cultuurgewassen verbouwd die vroeger belangrijk waren voor de landbouw. Zomerbinkel, Cichorei, Paardebonen, Spurrie, Huttentut en Spelt werden langzaam verdrongen door moderne gewassen die beter bestand waren tegen de (weers)omstandigheden in Nederland.
Evenementen en activiteiten
- 28 en 29 april:
Met de closetrol onder de arm; nostalgisch kampeerweekend
- 17 mei t/m 3 juni:
Nostalgische kermis
- 17 mei: (hemelvaart)
Dauwtrappen (kinderactiviteit)
- 3 juni:
Draaiorgeldag
- dagelijks juli/augustus
Kinderen halen hun 'kampeerpaspoort' (inloopactiviteit)
- dagelijks herfstvakantie
Kinderen bouwen mee aan een corsowagen
Reizen - artikelen en links